_edited.png)
Regelmatig krijg ik van ruiters te horen dat zij wel degelijk intensief met hun paard trainen, want hun paard zweet. Het feit dat een paard heeft gezweet, wordt dus geassocieerd met 'hard werken'. Maar is dat ook zo? Want waarom zweet een paard eigenlijk? En wat gebeurd er als een paard zweet? In deze blog geef ik antwoord op al deze vragen en kom ik terug op de stelling: 'Mijn paard heeft hard gewerkt, want hij zweet'.
Waarom zweet een paard?
Laten we eens bij het begin beginnen: waarom zweet een paard? Een paard zweet simpel weg om zijn warmte kwijt te raken. Dit proces wordt ook wel thermoregulatie
genoemd, wat de lichaamstemperatuur van paard en mens regelt. Wanneer de lichaamstemperatuur namelijk te hoog of te laag is, kan dit zorgen voor gezondheidsproblemen.
Het lichaam van het paard werkt dus feitelijk hetzelfde als die van de mens, echter is er een heel groot verschil als we het hebben over zweten. Het lichaam van het paard kan veel moeilijker de warmte reguleren ten opzichte van de mens. Dit komt omdat de verhouding tussen het lichaamsgewicht en het oppervlakte groter is, dan bij de mens. Hierdoor worden ze sneller warm en kunnen ze ook nog eens die warmte moeilijker kwijt raken aan de omgeving.
Wist je dat een paard zelfs 10-15 liter per uur kan zweten!?
Wat gebeurd er als een paard zweet?
Zweten is een van de belangrijkste mechanismes om het lichaam te laten afkoelen. Het zweet verdampt op de huid, waardoor warmte wordt onttrokken aan de huid en het paard dus afkoelt.
Nog een groot verschil tussen wij mensen en paarden, is het feit dat paarden hypertonisch zweten. Dit wil zeggen dat het zweet veel zouter is dan de lichaamsstoffen van het paard. Tijdens het zweten verliest het paard dus veel zouten / elektrolyten, zoals natrium, kalium, chloride en magnesium. Ieder van deze stoffen heeft een functie bij het behouden van de vochthuishouding, zuurtegraad en spier- en zenuwfuncties.
Thermoneutrale zone
Nu ik heb uitgelegd waarom paarden zweten en wat er gebeurd als paarden zweten, komen we bij: wanneer zweet een paard dan. Om daar antwoord op te geven, is het belangrijk om te weten bij welke temperaturen je paard zich het beste voelt. Dit noemen we ook wel de thermoneutrale zone. Dit is de zone tussen twee omgevingstemperaturen, waarbij het paard zijn lichaamstemperatuur kan behouden, zonder dit te reguleren. Deze zone bevindt zich voor paarden tussen de -5°C en + 15 °C. Dit betekend dus, wanneer de temperatuur boven de 15 °C komt, het lichaam van het paard de warmte moet gaan reguleren.
Wanneer zweet een paard?
Een paard zweet dus eigenlijk wanneer die het warm heeft. Een zwetend paard zegt ons dus eigenlijk dat het paard het warm heeft. Zoals je hierboven hebt gelezen, gaat de comfortzone van een paard tot 15 °C. Dit wil zeggen, dat boven deze temperaturen, het lichaam van het paard dus al de warmte moet gaan reguleren zonder inspanning. Daarnaast speelt de luchtvochtigheid ook een belangrijke rol. Hoe hoger de luchtvochtigheid, hoe moeilijker het zweet verdampt dus hoe moeilijker paarden hun warmte kwijt raken. Paarden gaan dan meer zweten.
Als je goed oplet, zul je vast vaker zien dat paarden op de wei of op de stal bij hogere temperaturen ook gewoon zweten of paarden met enorm veel stress.
Inspanning
Paarden zweten dus ook zonder inspanning, met hoge omgevingstemperaturen. Wat doet inspanning dan?
Voor het leveren van elke inspanning (licht of zwaar) heeft het lichaam van het paard energie nodig. Het proces in het lichaam van het paard, wat zorgt dat deze energie vrijkomt, geeft extra warmte af. Heel simpel gezegd: De spieren van het paard worden geactiveerd en er ontstaat warmte. Deze warmte moet een paard natuurlijk ook kwijt, om hoge lichaamstemperaturen te voorkomen. De bloedvaten gaan zich verwijden, waardoor er meer warmte uit het bloed aan de omgeving kan worden afgegeven en het paard gaat zweten.
Elk individueel paard
Naast alle externe factoren en inspanning, is het ook per individueel paard verschillend. Het ene paard kan beter tegen warmte en heeft het wellicht sneller koud in de winter en het andere paard kwam weer slecht tegen de warmte en goed tegen de koud. Deze laatste groep paarden zullen dan ook meer zweten dan de eerste groep paarden. Vergelijk dit maar eens met jezelf: De ene ruiter komt met een tomatenhoofd en natte oksels van het paard af, terwijl een andere nergens last van heeft. Ook hier wil het niet zeggen dat jij dan meer hebt gedaan, dan die andere ruiter. Het zegt enkel, dat jij meer warmte produceert en/of minder goed jouw warmte kwijt kan. Bij paarden is dit precies hetzelfde!
Dus: is zweten een maatstaf om te zeggen dat jouw paard hard heeft gewerkt?
Ja en nee... In feite kun je niet stellen dat jouw paard hard heeft gewerkt, wanneer die zweet. Hiervoor moet je ook goed kijken naar de externe factoren, zoals omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid, en naar jouw eigen paard. Er zijn heel veel paarden die relatief snel zweten tijdens een lichte arbeid. Het zweten is puur een teken dat jouw paard het warm heeft, door externe factoren, zijn eigen lichaam of soms intensieve arbeid.
Even terugkomen op dat laatste, het kan dus wel dat jouw paard zweet wanneer die 'hard heeft gewerkt, maar dit is zeker geen maatstaf om aan te houden! Blijf voor al kijken naar externe factoren en het individueel paard. Zweten geeft je geen antwoord op de vraag: 'Heeft mijn paard hard gewerkt'?.
In de volgende blog geef ik jou tips om hittestress bij jou paard te voorkomen, door ze op een effectieve manier snel te laten af koelen. Houd dus de pagina in de gaten!
Wil jij graag weten of jouw paard 'hard werkt' tijdens een training? Een hartslagmeting geeft jou inzicht in de intensiteit van jouw trainingen, zodat jij gerichter kan trainen.